SciELO - Scientific Electronic Library Online

 
vol.44 número1 índice de autoresíndice de assuntospesquisa de artigos
Home Pagelista alfabética de periódicos  

Serviços Personalizados

Artigo

Indicadores

Links relacionados

  • Em processo de indexaçãoCitado por Google
  • Em processo de indexaçãoSimilares em Google

Compartilhar


De Jure Law Journal

versão On-line ISSN 2225-7160
versão impressa ISSN 1466-3597

De Jure (Pretoria) vol.44 no.1 Pretoria  2011

 

ARTIKELS

 

Soewereiniteit van kerklike organisasies -die geval van die Moreletaparkse gemeente van die NG Kerk

 

Sovereignty of ecclesiastical organisations - the case of the Moreleta Park congregation of the dutch reformed church

 

 

Johan D van der Vyver

JD BCom BA Hons LLD IT Cohen Professor van Internasionale Reg en Menseregte, Emory Universiteit; Buitengewone Professor in die Departement van Privaatreg, Universiteit van Pretoria

 

 


SUMMARY

On 23 September 2010 the European Court of Human Rights (ECHR) handed down unanimous judgments in two similar cases, but reached completely opposite conclusions. Both cases dealt with dismissal of church employees based on aspects of their private lives. In Obst v Allemagne the ECHR ruled that the German Constitutional Court correctly upheld the dismissal of the Public Relations Director of the Church of Jesus Christ of Latter Day Saints due to adultery. On the other hand, the ECHR ruled that the German Constitutional Court violated Article 8 of the European Convention on Human Rights when it upheld the dismissal of an organist and choir master of a catholic congregation due to adultery, despite the constitutional guarantee of religious autonomy in the German Basic Law. In South Africa, the Equality Court held that dismissal of an organist due to a homosexual relationship constituted unfair discrimination. While all forms of unfair discrimination must be rejected, legal compulsion may not be the answer to change the prejudices of religious groups. Persuasion should rather be based on ethical arguments, which may hold better results in the long term.


 

 

“Full text available only in PDF format”

 

 

1 Europese Konvensie vir die Beskerming van Menseregte en Fundamantele Vryhede, art 8, 213 UNTS 222, wat op 1953-09-03 in werking getree het (hierna "Europese Konvensie"). Art 8 bepaal: "(1) Elke persoon het die reg op respek vir sy private en familielewe, sy tuiste en sy korrespondensie, (2) Geen openbare gesag sal op die uitoefening van hierdie reg inbreuk maak vervolg op volgende bladsy nie, behalwe ingevolge 'n regsvoorskrif wat reg inbreuk maak nie, behalwe ingevolge 'n regsvoorskrif wat noodsaaklik is in 'n demokratiese gemeen-skap in belang van nasionale sekuriteit, openbare veiligheid of die ekonomiese welsyn van die land, vir die voorkoming van wanorde of misdaad, vir die beskerming van gesondheid of morele beginsels, of vir die beskerming van die regte en vryhede van ander persone."
2 bst v Allemagne, Aansoek 425/03 (2010-09-23).
3 Schüth v Allemagne, Aansoek 1620/03 (2010-09-23).
4 Strydom v Nederduitse Gereformeerde Gemeente, Moreletta Park 2009 (4) SA 510 (Gelykheidshof, TPA).
5 Obst v Allemagne supra par 49.
6 Vgl idem par 48.
7 Idem par 50.
8 Schüth v Alemagne suprapar 67.
9 Par 74.
10 Par 71.
11 Par 73.
12 Vgl bv HLR v France 26 EHRR 29 par 40; A v United Kingdom [2008] ECHR 1581 par 22.
13 Obst v Allemagne supra par 41 ("l'adoption de mesures visant au respect de la vie privée jusque dans les relations des individus entre eux.");vgl ook Schüth v Allemagne supra par 55.
14 Obst v Allemagne supra par 43 ("l'Etat était tenu, dans le cadre de ses obligations positives découlant de l'article 8, de reconnaître au requérant le droit au respect de sa vie privée contre la mesure de licenciement prononcée par l'Eglise mormone.");vgl ook Schüth v Allemagne supra par 57.
15 Obst v Allemagne supra par 45; Schüth v Allemagne supra par 59.
16 Ibid.
17 Schüth v Allemagne supra par 67.
18 Ibid ("Les intérèts de l'Eglise employeur n'ont ainsi pas été mis en balance avec le droit du requérent au respect de sa vie privée et familiale, garanti par l'article 8 de la Convention, mais uniquement avec son intérêt d'ètre maintenu dans son emploi.")
19 Die Verfassung des Deutschen Rechts arts 137-141 (1919) (hierna "die Weimarse Grondwet").
20 Grudgesetz für die Bundesrepublik Deutschland art 140, wat op 1949-05-23in werking getree het en wat Arts 136-139 en 141 van die Weimarse Grondwet by die Grudgesetz geïnkorporeer het.
21 Weimarse Grondwet art 137(3): "Jede Religionsgesellschaft ordnet und verwaltet ihre Angelegenheiten selbständig innerhalb der Schranken des für alle geltenden Gesetzes. Sie verleiht ihre Ämter ohne Mittwirkung des Staates oder der bürgerlichen Gemeinschaft."
22 BVerfGE 70, 138 - Loyalitätspflicht (1985-06-04).
23 2 AZR 591/80 en 2 AZR 628/80 (1982-10-21).
24 7 AZR 249/81 (1984-03-23).
25 BVerfGE 70, 138 supra par B.II.1a): "Diese Selbstordnungs- und Selbstverwaltungsgarantie kommt nicht nur den verfaßten Kirchen und deren rechtlich selbständigen Teilen zugute, sondern allen der Kirche in bestimmter Weise zugeordneten Einrichtungen ohne Rücksicht auf ihre Rechtsform, wenn sie nach kirchlichem Selbstverständnis ihrem Zweck oder ihrer Aufgabe entsprechend berufen sind, ein Stück des Auftrags der Kirche wahrzunemen und zu erfüllen."
26 Idem par B.II.1 d): "Die Verfassungsgarantie des Selbstbestimmungsrechts bleibt für die Gestaltung dieser Arbeitsverhältnisse wesenlich. ... Dazu gehört weiter die Befugnis der Kirche, den ihr angehörenden Arbeitsnehmern die Beachtung jedenfalls der tragenden Grundsätze der kirchlichen Glaubens- und Sittenlehre aufzuerlegen ... "
27 Bv idem par A. pr en A.2.
28 Idem par B.II.1 e).
29 Ibid.
30 Ibid: "Dabei ist dem Selbstverständnis der Kirchen ein besonderes Gewicht beizumessen."
31 Idem par B.2a): "Es bleibt danach grundsätzlich den verfaßten Kirchen überlassen, verbindlich zu bestimmen, was "die Glaubwürdigkeit der Kirche und ihrer Verkündigung erfordert", was "spezifisch kirchliche Aufgaben" sind, was "Nähe" zu ihnen bedeutet, welches die "wesentlichen Grundsätze der Glaubens- und Sittenlehre" sind und was als - gegebenenfalls schwerer - Verstoß gegen diese anzusehen ist."
32 BVerfGE 70, 138 supra; en vgl bv Hesse, Das Selbstbestimmungsrecht der Kirchen und Religiongemeinschaften: Handbuch des Staatskirchenrecht (1999).
33 Vgl bv die Handves van die Verenigde Nasies arts 15, 73, 1976 YBUN 1043; Internasionale Verdrag met betrekking tot Ekonomies, Sosiale en Kulturele Regte art 1, GA Res 2200A(XXI) van 1966-12-16, 21 UN GAOR Supp (No 16) 49, UN Doc A/6316 (1966), 993 UNTS 3; Internasionale Verdrag met betrekking tot Burgerlike en Politieke Regte art 1, GA Res 2200(XXI) van 1966-12-16, 21 UN GAOR Supp (16) 52, UN Doc A/6316 (1966), 993 UNTS 171; Deklarasie met betrekking tot Beginsels van die Volkereg ten aansien van Koloniale Lande en Volke art 2, GA Res 1514 van 1960-12-14, 15 UN
34 Vgl in die breë Van der Vyver Leuven lectures on religious institutions, religious communities and rights 4-5 (oor die onderskeid tussen godsdienstige gemeenskappe en godsdienstige organisasies) en 67-90 (oor die reg op selfbeskikking van godsdienstige gemeenskappe) (2004).
35 Idem 72 (oor die onderskeid tussen kollektiewe en institusionele groepregte).
36 Idem 72; en vgl Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika arts 31, 185.
37 Vgl bv Robbers (red) Church autonomy: A contemporary study (2001).
38 Van der Vyver Leuven lectures supra 43-45; Van der Vyver "Sphere sovereignty of religious institutions: A contemporary Calvinistic theory of church-state relations" in Robbers 645 656.
39 2009 (4) SA 510 (Equality Court, TPD).
40 4 van 2000.
41 Ibid.
42 Art 9(3) van die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, 1996.
43 Idem art 9(4).
44 Ibid.
45 4 van 2000.
46 Idem art 16.
47 Strydom supra par 15, met verwysing na Farlam, "Freedom of religion" in Woolman et al Constitutional Law of South Africa (2009) vol 3 47.         [ Links ]
48 Van der Vyver "Gelykberegtiging" 1998 THRHR 367 369-70.
49 Art 39(1)(a) van die Republiek van Suid-Afrika, 1996; vgl ook arts 1, 7(1), 36(1).
50 Bengwenyana Minerals (Pty) Ltd v Genorah Resources (Pty) Ltd Saak No CCT 39/10 [2010] ZACC 26 (2010-11-30).
51 Idem art 9(1).
52 Idem art 9(2).
53 Idem art 9(3) en (4); vgl ook die par (a) van die "verbode gronde" in art 1 van die Wet op die Bevordering van Gelykhied en die Voorkoming van Onbillike Diskriminasie 4 van 2000.
54 Strydom supra par 14; and vgl ook Prince v President, Cape Law Society, 2002 (2) SA 794 (CC) par 49.
55 Minister of Finance v Van Heerden 2004 (6) SA 121 (CC) par 22; vgl ook Minister of Education v Syferts Trust Ltd NO 2006 (4) SA 205 (CC) par 31; Strydom supra par 10.
56 Van der Vyver in Robbers 645 671.
57 Van der Vyver 1998 THRHR 367 395; en vgl ook Vyver "The function of legislation as an instrument for social reform" 1976 SALJ 56 66 ("Totalitarianism .         [ Links ].. becomes evident when State authority extends into the private enclave of non-State societal circles, such as family life, academic institutions and the sovereign sphere of the churches").
58 Van der Vyver 1998 THRHR 367 396-97.
59 4 van 2000.
60 Arts 5(1) en 6 van die Wet op die Bevordering van Gelykheid en die Voorkoming van Onbillike Diskriminasie 4 van 2000.
61 Ibid.
62 Idem arts 7-9.
63 Idem art 8(d).
64 Idem art 1(xxii).
65 Idem art 13(2)(b)(ii).
66 Idem art 14(2)(c).
67 Idem art 14(3)(b).
68 Idem art 14(3)(f).
69 Van der Vyver 1998 THRHR 367 397.
70 Vgl die gepaardgaande teks van n 47.
71 Art 8(3) van die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, 1996.
72 Idem art 15(1).
73 Idem art 17.
74 Idemart 18.
75 Idemarts 31 en 235.
76 Idem arts 181(1 )(c) en 185-86; en vgl die Wet op die Bevordering en Beskerming van die Regte van Kulturele, Godsdiens- en Taalgroepe 19 van 2002.
77 Art 6(5)(b)(ii) van die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, 1996.
78 Christian Education South Africa v Minister of Education 2000 (4) SA 757 (CC) par 36; vgl ook Minister of Home Affairs v Fourie; Lesbian and Gay Equality Project v Minister of Home Affairs 2006 (1) SA 524 (CC) par 89 (waar Sachs r die aanhanling bevestig); Prince v President, Cape Law Society 2002 (2) SA 794 (CC) par 149 (waar Sachs r in 'n minderheidsuitspraak verklaar dat "where there are practices that might fall within a general legal prohibition, but that do not involve any violation of the Bill of Rights, the Constitution obliges the State to walk the extra mile").
79 Minister of Home Affairs v Fourie; Lesbian and Gay Equality Project v Minister of Home Affairs 2006 (1) SA 524 (CC) par 89.
80 Idem par 93.
81 Du Plessis v Synod of the Dutch Reformed Church 1930 CPD 403 420-21 ; Taylor v Kurtstag2005 (1) SA 362 (W) par 42.
82 Vgl Broyd "Forming Religious Communities and Respecting Dissenter's Rights: A Jewish Tradition for a Modern Society" in Witte en Van der Vyver (reds) Religious human rights in global perspective: Religious perspectives (1996) 203 224, waar die skrywer verklaar dat "the question of membership in the colony of the Church should be beyond a secular court", welke verklaring met goedkeuring aangehaal is in Taylor v Kurtstag supra par 43.
83 Odendaal v Loggerenberg NNO (1) 1961 (1) SA 712 (O) 719; Yiba v African Gospel Church1999 (2) SA 949 (C) 961; vgl ook NGK van Afrika v Verenigde Geref Kerk in Suider-Afrika1999 (2) SA 156 (SCA) 170 (waar beslis is dat die Algemene Sinode die interne reels van die kerk moet nakom).
84 Theron v Ring van Wellington van die NG Kerk in SA1976 (2) SA 1 (A) 10; Odendaal v Loggerenberg supra 719.
85 Taylor v Kurtstag supra par 63.
86 Mankatshu v Old Apostolic Church of Africa 1994 (2) SA 458 (Tk AD) 46364. Vgl ook Jacobs v Old Apostolic Church of Africa 1992 (4) SA 172 (Tk GD) (waarin beslis is dat 'n kerklidmaat nie kan aandring op insae in boeke en finansiële state van die kerk waar 'n reg daartoe nie aan hom verleen is ingevolge die toepaslike kerkorde nie).
87 Taylor v Kurtstag supra par 63.
88 Idem par 62.
89 Du Plessis v De Klerk 1996 (3) SA 850 (CC) par 174.
90 Van der Vyver 1976 SALJ 56 65.
91 Idem 67.

Creative Commons License Todo o conteúdo deste periódico, exceto onde está identificado, está licenciado sob uma Licença Creative Commons