SciELO - Scientific Electronic Library Online

 
vol.54 issue2 author indexsubject indexarticles search
Home Pagealphabetic serial listing  

Services on Demand

Article

Indicators

Related links

  • On index processCited by Google
  • On index processSimilars in Google

Share


Historia

On-line version ISSN 2309-8392
Print version ISSN 0018-229X

Historia vol.54 n.2 Durban  2009

 

Die aard van diplomatieke, politieke en kulturele betrekkinge tussen Suid-Afrika en Vlaandere (1945-1990)

 

Flanders and South Africa: Diplomatic, political and rultural relations, 1945-1990

 

 

Otto Terblanche

Professor Otto Terblanche is 'n mede-professor in Geskiedenis aan die Nelson Mandela Metropolitaanse Universiteit, Port Elizabeth Sy jongste publikasie is die gedenkboek, Uitenhage 200: 1804-2004, wat in 2004 verskyn het

 

 


OPSOMMING

Vlaandere, die noordelike, Nederlandstalige deelstaat van België, het nog altyd 'n hoë premie op die handhawing en verstewiging van taal- en kultuurbande met die Afrikaner geplaas. In hierdie artikel word die diplomatieke, politieke en kulturele betrekkinge tussen België en Suid-Afrika in die jare 1945 tot 1990 ontleed. Apartheid het egter sedert die laat 1970's sy donker skaduwee oor die bilaterale verhoudinge gewerp. Dit het nie alleen die taal- en kultuurbande onder groot spanning geplaas nie, maar ook die politieke verhoudinge. Die eerste minister van Suid-Afrika, P.W. Botha, se besoek aan België in 1984, het byvoorbeeld vele protesaksies uitgelok. Die artikel behandel ook die doelstellings en werksaamhede van pro-Suid-Afrikaanse organisasies soos die Algemeen-Nederlands Verbond, die Vrienden van Zuid-Afrika en Protea. Die mense in Vlaandere het vanweë hulle geskiedenis tradisioneel meer simpatiek teenoor Suid-Afrika en die Afrikaner gestaan.

Sleutelwoorde: Afrikaans; apartheid; België; diplomatieke en politieke betrekkinge; kultuurbande; Suid-Afrika; Vlaandere


ABSTRACT

Flanders, the northern, Dutch-speaking regional state of Belgium, has always regarded the preservation and strengthening of language and cultural ties with the Afrikaner as of the utmost importance. In this article, the diplomatic, political and cultural relations between Belgium and South Africa in the period 1945 to 1990 will be analysed. Apartheid however had a negative impact on bilateral relations from the late 1970s. It not only had an adverse effect on language and cultural ties, but also on political relations. The visit of South African Prime Minister P.W. Botha to Belgium in 1984 was characterised by many protest actions. This article will also deal with the aims and activities of pro-South African organisations such as the Algemeen-Nederlands Verbond, the Vrienden van Zuid-Afrika and Protea. Because of their history, the people in Flanders have traditionally been more sympathetic towards South Africa and the Afrikaner.

Key words: Afrikaans; apartheid; Belgium; cultural ties; diplomatic and political relations; Flanders; South Africa


 

 

Full text available only in PDF format.

 

1 DJ Eppink, Vreemde buren: Over politiek in Nederland en België (Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2003), pp 88-95         [ Links ]
2 R Antonissen, "Die Vlaamse en Afrikaanse Beweging", Standpunte, November 1948, pp 416);         [ Links ] W F Jonckheere, Die Vlaamse Beweging (Academica, Pretoria/Kaaptad, 1976);         [ Links ] J C Steyn, Tuiste in eie taal (Tafelberg, Kaapstad, 1980);         [ Links ] G Claassen, Historiese Blik op die Lae Lande (HAUM, Pretoria/Kaapstad, 1981)         [ Links ]
3 Eppink, Vreemde buren, p 95 Kyk ook: L van Egeraat, Een Nederlander groet de Vlaamse Staat (Grammens, Brussel, 1989), p 44; K Deprez and L Vos (eds), Nationalism in Belgium: Shifting Identities, 1780-1995 (New York, 2001), p 105         [ Links ]
4 L Scholtz, "Die Taal kán gedy in Lae Lande", Die Burger, 8 Junie 2006         [ Links ]
5 ME Muller, Suid-Afrika se Buitelandse Verteenwoordiging, 1910-1972 (Van Schaik, Pretoria, 1976), pp 61, 89, 128;         [ Links ] Belgium (Kingdom of): History of Relations, http://www dfa gov za, accessed 1 October 2007
6 "Een eeuw consulaire en diplomatieke betrekkingen tussen België en Zuid-Afrika", Beelden, Januarie 1976, pp 4-9; "Zuidafrikaanse aanwezigheid te Brussel", Beelden, Julie/Augustus 1981, pp 8-9; "50 jaar Belgisch-Zuidafrikaanse diplomatieke betrekkingen", Beelden, Maart 1984; T Wheeler (ed), History of the South African Department of Foreign Affairs 1927-1993 (sAIIA, Johannesburg, 2005), pp 138-140, 419-420, 502         [ Links ]
7 Beelden, November 1986, p 13; Die Burger, 19 Februarie 1993
8 "Tien-Duizendste Belgische immigrant verwacht", Beelden, Maart 1970, pp 2-3; Vrienden van Zuid-Afrika, November-Desember 1973; Beelden, Mei 1983, p 13
9 A Smits, Betrekkingen tussen Vlaanderen en Zuid-Afrika (Uitgewer, Brugge, 1943), pp 224226         [ Links ]
10 Suid-Afrikaanse Panorama, 7, 1957; South Afriean Panorama, July 1960, p 29
11 W Jorissen, Zondebok Zuid-Afrika: Een positieve balans (Lannoo, Tielt, 1980);         [ Links ] "In memoriam - Senator Wim Jorissen", Beelden, Julie-Augustus 1982, p 12; Beelden, September-Oktober 1982, p 3
12 Beelden, April 1977, p 7; Beelden, Mei 1977, p 2; Beelden, Desember 1977, p 9; Beelden, Desember 1980, p 11
13 Beelden, Februarie 1981, p 14; Beelden, April 1983, p 3
14 E Rhoodie, The Real Information Scandal (Orbis, Pretoria, 1983), pp 74, 301-312         [ Links ]
15 J Scott, Venture to the Exterior: Through Europe with P.W. Botha (ACME, Port Elizabeth, 1984), pp 39-40         [ Links ]
16 Scott, Venture to the Exterior, p 40
17 T Luykx en M Platel, Politieke Geschiedenis van België, van 1944 tot 1985 (Kluwer, Antwerpen, 1985), p 879         [ Links ]
18 Luykx & Platel, Politieke Geschiedenis van België, pp 878-879
19 "Positiewe klank in België jeens SA", Die Burger, 24 Mei 1984
20 "Botha Buiten! Stop Apartheid!", Amandla, Augustus/September 1984, pp 23-24 Die Vlaamse uitgawe van Amandla het van 1982 tot 1992 verskyn
21 "Zuidafrikaanse propagandakanalen in België", Amandla, Januarie 1985, pp 25-28; M van Glabbeek, "Vlaanderen en de Apartheid", in Kultuur onder apartheid (Kritak, Leuven, 1978), pp 158-161
22 "Die Suid-Nederlandse letterkunde en ons", Beelden, Oktober 1975, pp 8-9
23 "Nederlandse en Zuidafrikaanse cultuur", Neerlandia, Julie 1986, pp 101-105
24 "Taalindrukken uit Zuid-Afrika", Neerlandia, Oktober 1964, pp 160-161 Kyk ook: A Demedts, "Onze taal en cultuur in Zuid-Afrika", Dietsche Warande en Belfort, Maart-April 1964, pp 157-166; J Hoste, "Zuid-Afrika en de Vlamingen", De Vlaamse Gids, Julie 1952, pp 385-388         [ Links ]
25 A Demedts, "Vlaamse belangstelling voor Zuid-Afrika", Tydskrif vir Letterkunde, Desember 1957, p 53;         [ Links ] Beelden, Oktober 1970, p 3; Beelden, November 1973, p 11
26 R de Schryver (red ), Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (Lannoo, Tielt, 1998), p 3787         [ Links ]
27 A J van Zyl, "Kom reis saam na België", Lantern, Junie 1953, p 85         [ Links ]
28 Suid-Afrikaanse Panorama, Oktober 1958; South African Panorama, August 1969, pp 32-33
29 Beelden, Februarie 1972, p 2
30 Beelden, Maart 1981, p 11
31 Tydskrifvir Letterkunde, Maart 1961, p 119
32 Ons Erfdeel, Maart 1965, p 120; Ons Erfdeel, Maart 1970, p 78; Beelden, Maart 1984, p 9
33 Beeld, 11 Oktober 1975
34 MJ Swart en O Geyser, Vyftig jaar Volksdiens: Die geskiedenis van die FAK 1929 tot 1979 (FAK, Aucklandpark, 1979), pp 54-65         [ Links ]
35 B Kok (red ), Afrikaans, ons pêrel van groot waarde (FAK, Johannesburg, 1974), pp 92-93         [ Links ]
36 FJ du T Spies, "Kultuurverdrag 20 jaar oud", Beelden, Junie/Julie 1974, pp 4-5, 13;         [ Links ] A Schramme, Vlaanderen en zijn grote buitenland (Lannoo, Tielt, 1999), pp 127-128;         [ Links ] Wheeler (ed), History of the South African Department of Foreign Affairs, pp 430-431
37 Beelden, Augustus-September 1974, pp 4-5
38 E Botha, "Die Tydskrif vir Letterkunde en die Vlaamse verbintenis", Tydskrif vir Letterkunde, 36, 4, 1998, pp 1-10         [ Links ]
39 Encyclopedie van de Vlaamse Beweging II (Lannoo, Tielt, 1975), pp 1134-1135
40 Ons Erfdeel, Maart 1967
41 Beelden, Maart 1981, p 12 Die artikel het in De Autotoerist van 2 Februarie 1981 onder die opskrif, "Daling van de Dietse temperatuur" verskyn
42 Eneyelopedie van de Vlaamse Beweging I (Lannoo, Tielt, 1973), pp 77-78; Eneyelopedie van de Vlaamse Beweging II, p 1066; Nieuwe Eneyelopedie van de Vlaamse Beweging, pp 249251, 2195-2196; P de Klerk, "Die Algemeen-Nederlands Verbond en Suid-Afrika, 19451995", Joernaal vir Eietydse Geskiedenis, Junie 1996, pp 68, 86
43 De Klerk, "Die Algemeen-Nederlands Verbond", pp 69-73; P van Hees en H de Schepper, Tussen Cultuur en Politiek: Het Algemeen-Nederlands Verbond 1895-1995 (Verloren, Hilversum-Den Haag, 1995), pp 225-226         [ Links ]
44 "Zuid-Afrika en wij", Neerlandia, Mei 1963, pp 73-74
45 "Boycot of rondetafel", Neerlandia, Julie/Augustus 1963, p 109; "Zuid-Afrika en ons Verbond", Neerlandia, Desember 1963, p 189; "Het ANV en Zuid-Afrika", Neerlandia, Januarie 1964, pp 1-2; "Zuid-Afrika en wij", Neerlandia, Februarie 1965, p 19
46 Van Hees & De Schepper, Tussen Cultuur en Politiek, p 222
47 "Vlaanderen - Zuid-Afrika", Neerlandia, Januarie 1964, p 19
48 Van Hees & De Schepper, Tussen Cultuur en Politiek, pp 223-224
49 Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, pp 248-249
50 Vrienden van Zuid-Afrika, 11 Julie 1968
51 Vrienden van Zuid-Afrika, April 1969
52 Vrienden van Zuid-Afrika, 4, 1972; Vrienden van Zuid-Afrika, 6, 1972; Vrienden van Zuid-Afrika, 1, 1973; Vrienden van Zuid-Afrika, 2, 1973
53 Die Randse Afrikaanse Universiteitskoor wat Vlaandere in Januarie 1978 besoek het, is onder meer ingewag deur anti-apartheidsbetogers (Vrienden van Zuid-Afrika, Januarie-Februarie 1978, pp 6-7)
54 B Hendrickx, "Vlaming en Afrikaner", Vrienden van Zuid-Afrika, Oktober 1979         [ Links ]
55 Vrienden van Zuid-Afrika, Januarie-Februarie 1981
56 Van Glabbeek, Vlaanderen en de Apartheid, p 161
57 Vrienden van Zuid-Afrika, Mei-Junie 1984
58 Vrienden van Zuid-Afrika, Augustus-September 1982
59 "Protea - Oprichting van Vlaams-Zuidafrikaanse Contactclub", Beelden, November 1977, pp 3, 11
60 "Omtrent Protea", Beelden, Februarie 1978, p 2
61 "Die Orde van Goeie Hoop voor baron André Vlerick", Beelden, Januarie 1988, pp 12-13; "In memoriam - baron André Vlerick", Beelden, Desember 1990, p 13; "Vlerick, baron André", in Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, p 3516
62 "Protea", in Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, pp 2511-2512; "Les Sudafricons", Humo, 6 Desember 1977, pp 10-11; Humo, 13 Desember 1977, p 11; Humo, 22 Desember 1977, p 51; Humo, 29 Desember 1977, p 93
63 "Jorissen, Wim", in Encyclopedie van de Vlaamse Beweging I, p 727; "In memoriam -Senator Wim Jorissen", Beelden, Julie-Augustus 1982, p 12
64 Van Glabbeek, Vlaanderen en de Apartheid, pp 166-170; D Hugo, "'n Hoogvlaamse aand in België", Stet, Desember 1983, p 25; JL Coetzee, "Regses woel in ons stamlande", Insig, Maart 1990, pp 28-29
65 Van Glabbeek, Vlaanderen en de Apartheid, pp 166-167; "Protea beklim die berg ...", Knaek, 26 Oktober 1977, pp 33-40
66 "Protea", in Nieuwe Eneyelopedie van de Vlaamse Beweging, p 2512
67 Van Glabbeek, Vlaanderen en de Apartheid, p 162
68 "Dietsland-Europa", in Nieuwe Eneyelopedie van de Vlaamse Beweging, p 955; "Dietsland-Europa", Vlaams Belang Magazine, April 2007, p 29
69 "Were Di", in Nieuwe Eneyelopedie van de Vlaamse Beweging, pp 3207-3208
70 M Spruyt, Grove Borstels (Van Halewyck, Leuven, 1995), p 38; "Kennismaking met Voorpost", http://www voorpost org/kennis/kennis htm, besoek op 1 Desember 2006
71 Spruyt, Grove Borstels, pp 259-260; "Vaarwel aan het fascisme", De Standaard, 6/7 November 2004
72 "Het ANZ en het Vlaams Nationaal Zangfeest", De Autotoerist, 30 Maart 1981, pp 3-5
73 "Willem de Meyer", in Eneyelopedie van de Vlaamse Beweging II, pp 961-962
74 J M Goris, België en de Boerenrepublieken: Belgiseh-Zuidafrikaanse betrekkingen, eirea 1835-1895 (Kempische Boekhandel, Retie, 1983), pp 474-476         [ Links ]
75 "Algemeen Nederlands Zangverbond", in Eneyelopedie van de Vlaamse Beweging I, p 78
76 "Mon de Clopper", in Nieuwe Eneyelopedie van de Vlaamse Beweging, p 751
77 Goris, België en de Boerenrepublieken, pp 474-476
78 "Die Stem klink op toe België sangfees hou", Rapport, 29 April 2001; http://www anz be/zangfeest/programma php, besoek op 1 November 2007
79 "Vlaamse vreugde gloei oor SA", Die Burger, 29 Maart 1990
80 Die toenemende internasionale protes teen die apartheidspolitiek het ook neerslag gevind in die ANZ Van die jeugbewegings het teen 1980 teen die sing van Die Stem van Suid-Afrika geprotesteer Gevolglik is die Vlaams Progressief Zangfeest ('n alternatiewe sangfees) in 1981 en 1982 georganiseer Kyk na G Leemans en L Boeva (reds), Vlamingen komt in massa: De Vlaamse beweging als massabeweging (Provinciebestuur Oost-Vlaanderen, Gent, 1999), pp 200-224
81 "IJzerbedevaart", in Eneyelopedie van de Vlaamse Beweging I, pp 700-707; Nieuwe Eneyelopedie van de Vlaamse Beweging, pp 1503-1519; "Een ander vaderland", Knaek, 25 Augustus 2004, pp 14-17; "De strijd om het IJzertestament", De Standaard, 24/25 Augustus 2002; J Calewaert (red ), IJzertoren werelderfgoed? (EPO, Berchem, 2004)
82 Goris, België en de Boerenrepublieken, pp 474-476
83 Op die nuwe, herboude toring is daar 'n gedenkplaatjie aangebring met die bewoording "Van Vlamingen uit Transvaal"
84 F Seberechts (red ), Duurzamer dan graniet: Over monumenten en Vlaamse beweging (Lannoo, Tielt, 2003), p 138         [ Links ]
85 J Anthierens, De IJzertoren: Onze trots en onze schande (Van Halewyck, Leuven, 1997), pp 40, 90-91, 124, 255-256         [ Links ]
86 Anoniem, 60 IJzerbedevaart 1987 (IJzerbedevaartcomité, Diksmuide, 1987), pp 15-17, 75-78, 98-102; "Twee incidenten rond Die Stem", Amandla, Augustus/September 1987, pp 21-22 Kyk ook na die artikel van M Ruys, De Standaard, 22 April 1987
87 Eppink, Vreemde buren, pp 269-273; D J Eppink, Avonturen van een Nederbelg: Een Nederlander ontdekt België (Lannoo, Tielt, 2004), pp 207-215        [ Links ]

Creative Commons License All the contents of this journal, except where otherwise noted, is licensed under a Creative Commons Attribution License