Resumo

KEMWITA, Emmanuel; KOMBE, Wilbard; NGULUMA, Huba  e  MWANYOKA, Iddi. Mekhoa ea khutliso ea mobu metseng ea sa reroang e ahiloeng libakeng tse tlokotsing ea likhohola naheng ea dar es salaam: puo e senolang puso ea mobu. Town reg. plan. (Online) [online]. 2022, vol.81, pp.67-83. ISSN 2415-0495.  http://dx.doi.org/10.18820/2415-0495/trp81i1.6.

Ho nkuoa ha mobu metseng e sa reroang e anngoeng ke likhohola ho thibetsoe ke maano, melao le melaoana ea tsebeliso ea mobu linaheng tse ngata, ho kenyeletsoa Tanzania. Ka lebaka la mekhoa e potlakileng ea ho aha litoropong, hammoho le bofokoli bo ntseng bo eketseha ba moralo oa litoropo, baahi ba bangata, haholo-holo ba nang le meputso e tlase, ba se ba ikhethetse ho ea lula metseng e sa reroang e anngoeng ke likhohola. Sengoliloeng sena se fana ka tlhaloso e hlakileng ea puso ea mobu ka ho hlahloba methati eo batho ba batlang mobu ba fetang ho eona ho fumana sebaka sa ho aha. Sena se kenyelletsa mobu o kotsing ea likhohola metseng e sa reroang Dar es Salaam, leha sena se thibetsoe ke molao oa tsebeliso ea mobu. Phuputso e sebelisitse moralo oa thuto-pale moo ho neng ho bokelloa lintlha tsa bongata le tsa boleng, ho sebelisoa lipotso tsa malapa, lipuisano tsa litsebi tse ka sehloohong, le lipuisano tsa lihlopha. Msasani Bonde la Mpunga, sebaka sa bolulo se kotsing ea likhohola Dar es Salaam, se khethiloe e le sebaka sa boithuto ho fuputsa lits'ebetso le batsoantsisi ba amehang. Liphetho li bonts'itse hore boholo ba beng ba litsa libakeng tse anngoeng ke likhohola tsa Msasani Bonde la Mpunga ba ile ba fumana litsa ka mokhoa o sa reroang kapa o molaong hore ba fallele toropong ho tsoa libakeng tse fapaneng tsa naha. Mekhoa ea ho fumana mobu e ile ea etsoa, ho sebelisoa likamano tsa sechaba le beng ka bona le metsoalle e lulang sebakeng seo, ho buisana le barekisi, le ho fumana litumellano tsa phetisetso ea thekiso ka molomo kapa ka mongolo ho liofisiri tsa lebatooa. Ba bang ba ile ba aha libakeng tse se nang batho kapa metse. Hanyane ka hanyane, mehaho e ile ea hlaha, le hoja qalong bahlaseli ba ne ba iketsa eka ba haha matlo a nakoana. Ba seng bakae ba ileng ba sieloa lefa la mobu ha baa ka ba etsa mekhoa e tsoanang ea ho fumana litsa ka kotloloho. Sengoliloeng sena se phethela ka hore puso e fokolang e hlohlelletsa litsela tseo batho ba batlang mobu ba fumanang litsa tsa meaho ka tsona, ho kenyeletsa le libakeng tse anngoeng ke likhohola. Hangata mekhoa le mehato ea 'muso e thoma holimo pusong e leba tlase sechabeng. Hape ha ena tjantjello ea ho tlisa phetoho pele ho eba le mathata kapa litla morao. Sengoliloeng sena se khothaletsa ho nahanoa bocha matsapa a taolo ea mobu a kenyelletsang liqeto tse etsoang ho tloha tlase sechabeng ho ea holimo pusong. Tsena li lokela ho kenyelletsa sechaba tlhahisong e kopanetsoeng ea mehato e nepahetseng ea taolo ea mobu metseng e sa reroang e bile e anngoe ke likhohola.

Palavras-chave : Informal settlements; flood risk; land acquisition; land governance; regulatory frameworks.

        · resumo em Inglês | Africaner     · texto em Inglês     · Inglês ( pdf )