Abstract

BEUKES, Johann. Sintuigmetaforiek in die Summa Aurea (ca.1220) van Willem van Auxerre (ca.1140-1231). Tydskr. geesteswet. [online]. 2021, vol.61, n.3, pp.633-654. ISSN 2224-7912.  http://dx.doi.org/10.17159/2224-7912/2021/v61n3a1.

Hierdie artikel bied 'n ideëhistoriese herwaardering van die sonderlinge vroegskolastiese bydrae van Willem van Auxerre (gelatiniseerd Guilhelmus Altissiodorensis of Autissiodorensis, in Frans Guillaume d'Auxerre; ca.1140-1231) as die skrywer van 'n volledige (vier volumes) skolastiese summa in die teologie, getitel Summa Aurea. Dié werk is voltooi in en gesirkuleer rondom 1220. Die artikel poog om Auxerre binne die navorsingsdomeine van eietydse skolastieknavorsing te posisioneer, ook aan die hand van die mees onlangse nisnavorsing (in die besonder dié van BT Coolman en Magdalena Bieniak) en die naspeuring van die ideëhistoriese ontwikkeling van sintuigmetaforiek (met verwysing na die epistemologiese aansprake van die "geestelike sintuie") uit die patristiek en Vroeë Middeleeue tot in die Hoog- en Laat Middeleeue. Daarby word gepoog om geestelike waarneming as die samehangende en samebindende basisbegrip in die Summa Aurea te belig en as sodanig te kommentarieer. Die artikel ondersoek voorts die moontlike tematiese ooreenkomste tussen Auxerre se leer van die "geestelike sintuie" en Middeleeuse Minnemystik (met besondere verwysing na Hadewijch van Antwerpen [fl.1240] se ervaringsgedrewe epistemologie), waarna die konseptuele raamwerk en die diskursiewe aard van 'n sintuigmetaforiek deeglik ontleed word. Auxerre se wesenlike oogmerk was om aan te dui dat geestelike kennis van God, verwerf deur middel van die "geestelike sintuie", soortgelyk is aan kennis van die materiële werklikheid, verwerf deur middel van die liggaamlike sintuie, waar die "geestelike aansien" of (volgens Augustinus) "verligte visie" van God (visio Dei) en die "hoor" (simphonia), "ruik" (odor, met die uitdruklike semantiese lading van 'herinnering' of 'geheue'), "proe" (dulcedo) en "aanraak" (tactus) van God meewerk tot die verruiming van bestaande teologiese kennis. Ten slotte word Auxerre se hermeneutiek bestempel as 'n hoogs oorspronklike dialektiek van die mundane (in via) en die ewige (in patria).

Keywords : Augustinisme; Magdalena Bieniak; BT Coolman; geestelike sintuie"; Guilhelmus Altissiodorensis / Autissiodorensis; Guillaume d'Auxerre; Hadewijch van Antwerpen; Middeleeuse Minnemystik; sintuigmetaforiek; sintuie as metafoor; Summa Aurea; Vroeë skolastiek; Willem van Auxerre.

        · abstract in English     · text in Afrikaans     · Afrikaans ( pdf )