Abstract

LOR, Peter  and  BRITZ, Johannes. Biblioteke en vrede: 'n kritiese besinning oor die rol van biblioteke in vredestigting. Tydskr. geesteswet. [online]. 2015, vol.55, n.4, pp.584-600. ISSN 2224-7912.  http://dx.doi.org/10.17159/2224-7912/2015/v55n4a6.

Daar word dikwels aangeneem, byvoorbeeld in uitsprake van UNESCO, dat biblioteke deur die voorsiening van inligting bydra tot begrip, verdraagsaamheid en vrede. Ons bevraagteken hierdie aannames. Op grond van 'n besinning oor die begrip "vrede", handhaaf ons vir die doeleindes van die analise die konsep van positiewe vrede en sien ons dit as dinamies (prosesse) eerder as staties ('n toestand). Dit hou in dat strukturele en kontekstuele faktore in ag geneem moet word, dus ook onder andere maatskaplike geregtigheid en versoening. Vervolgens ontleed ons die aannames dat biblioteke tot opvoeding bydra en inligting verskaf, dat inligting kennis en begrip bevorder, en dat begrip vir ander tot vrede lei. Ons bevind dat die idee dat inligting tot vrede lei 'n erge oorvereenvoudiging is. Demokrasie, vrede en vryheid is inderdaad afhanklik van die vrye vloei van inligting, maar die verband tussen inligting en vrede bestaan uit 'n hele reeks oorsaak-en-gevolg verhoudings. Implikasies vir biblioteke se versamelings en dienste word kortliks ondersoek, en klem word daarop geplaas dat die biblioteek behoort uit te beweeg na die gemeenskap om sowel direk as indirek tot vrede by te dra. Ons verwys in die besonder na openbare biblioteke. 'n Meer aktiewe rol in vredestigting het belangrike implikasies vir die professionele etos van die bibliotekaris. Indien die tradisionele "neutraliteit" van die bibliotekaris plek moet maak vir groter maatskaplike betrokkenheid sal bibliotekarisse deur bewusmaking en opleiding daarvoor toegerus moet word.

Keywords : Versoening; verdraagsaamheid; meelewing; demokrasie; biblioteke; openbare biblioteke; inligting; biblioteekversamelings; inligtingsdienste; gemeenskapsbetrokkenheid; aktivisme; professionele etiek; neutraliteit; opleiding.

        · abstract in English     · text in Afrikaans     · Afrikaans ( pdf )